Obszar gminy obejmuje wschodnią część Pasma Łysogór z kulminacją Świętego Krzyża oraz fragment zachodniej części Pasma Jeleniowskiego. W północnej części gminy punktem dominującym jest Góra Chełmowa. Znaczna część obszaru gminy leży w strefie obszarów chronionych: Świętokrzyskiego Parku Narodowego, Jeleniowskiego Parku Krajobrazowego.

Miasteczko Nowa Słupia zlokalizowane u podnóża Góry Święty Krzyż stanowi jeden z najważniejszych punktów turystycznych w Górach Świętokrzyskich. Początki osadnictwa na tym obszarze sięgają II w p.n.e. i związane są z hutnictwem żelaza. Od czasów średniowiecza rozwój miasteczka związany z ruchem pielgrzymkowym w kierunku na Świety Krzyż.

Miejscowość Nowa Słupia słynie z odbywającej się dorocznie imprezy zwanej "Dymarki Świetokrzyskie", w czasie których organizowany jest pokaz wytopu żelaza z rudy metodą stosowaną przeszło 2000 lat temu.

Obszar gminy ze względu na swoje położenie, różnorodność walorów przyrodniczych i kulturowych jest gminą, na terenie, której turystyka pełni bardzo ważną funkcję. Stanowi doskonałą bazę wypadowa do wszystkich atrakcji Ziemi Świętokrzyskiej :

Bodzentyn - ruiny zamku Gotycki, murowany zamek wzniesiony przed 1380r. przez biskupa krakowskiego Floriana z Mokrska. Ówczesna lokalna rezydencja biskupów krakowskich.

Bodzentyn - wiejska zagroda Drewniana zagroda Czernikiewiczów, obecnie Punkt Etnograficzny Muzeum Wsi Kieleckiej z 1809r.

Tarczek - Kościół z XIII w. Romański kościół zbudowany w I połowie XIII w., a w nim zabytkowy dwustronny tryptyk. Obok kościoła drewniana XIX-wieczna dzwonnica oraz pomniki przyrody: trzy 300-letnie lipy oraz 200-letnia topola.

Święta Katarzyna W 1417 r. biskup krakowski Jan założył zespół klasztorny, pierwotnie należący do Bernardynów, a od 1817r. do Bernardynek. Klasztor udostępniony jest dla turystów.

Święty Krzyż - Klasztor na Łyścu Święty Krzyż (Łysa Góra) jest drugim co do wielkości (595 m n.p.m.) masywem Gór Świętokrzyskich. Klasztor benedyktyński, w którym przechowywane jest Drzewo Krzyża św.